Lưới ô vuông xây dựng

Mục đích thành lập lưới ô vuông xây dựng: Để chuyển bản thiết kế công trình công nghiệp ra thực địa, thông thường người ta xây dựng ô vuông với các chiều dài cạnh là bội số của 50m, như vậy các điểm mốc trắc địa (tọa độ và độ cao) được phân bổ một cách đồng đều trên khu vực xây dựng công trình.
Ngoài mục đích bố trí công trình, lưới ô vuông còn dùng làm cơ sở để đo vẽ hoàn công tỷ lệ lớn 1/500 – 1/200

Đặc điểm lưới ô vuông xây dựng

• Hướng các trục tọa độ vuông góc giả định phải song song với trục chính của công trình và các trục giao thông chính trong khu vực.
• Đối với mặt bằng xây dựng nhỏ, gốc tọa độ giả định thường được chọn sao cho toàn bộ khu vực xây dựng nằm trong góc phần tư thứ nhất. Còn đối với khu vực lớn, để tránh lan truyền sai số số liệu gốc thì gốc tọa độ nên chọn ở gần giữa khu vực xây dựng.

1. Độ chính xác lưới ô vuông xây dựng

Về mặt bằng:

• Khi bố trí các trục của công trình cần bảo đảm độ chính xác cao về vị trí tương hỗ giữa các điểm với sai số trung phương tương đối không lớn hơn 1/7000 – 1/10000.
• Khi sử dụng làm lưới khống chế đo vẽ bình đồ hoàn công tỷ lệ lớn thì sai số tuyệt đối vị trí điểm của lưới không được vượt quá 0,2.M (mm). Với tỷ lệ 1/500, sai số giới hạn vị trí điểm là 10cm, còn sai số trung phương điểm yếu nhất là 5cm.
• Như vậy độ chính xác lưới ô vuông xây dựng phải đồng thời thỏa mãn cả hai yêu cầu chính xác trên.
  Về độ cao:
• Các điểm của lưới ô vuông xây dựng đồng thời là các điểm khống chế độ cao phục vụ bố trí và đo vẽ hoàn công công trình.
• Yêu cầu, sai số trung phương độ chênh cao giữa các điểm lân cận của lưới không vượt quá 2-3 mm.
  Độ chính xác này đạt được bằng thủy chuẩn hình học hạng IV

2. Thiết kế và tính chuyển hướng gốc ra thực địa

Thiết kế lưới

• Yêu cầu cơ bản là các cạnh của lưới phải song song với trục chính của công trình hoặc trục các đường giao thông chính trong khu vực. Do đó để có thể thiết kế lưới ô vuông xây dựng ta cần có bình đồ tổng thể công trình xây dựng tỷ lệ lớn (thường là 1/2000). Sau đó dựa vào yêu cầu độ chính xác bố trí và tính phức tạp của công trình mà ta lựa chọn mạng lưới với các chiều dài cạnh khác nhau (bội của 50m), sao cho đủ mật độ cho việc bố trí và ít bị hư hỏng nhất trong quá trình thi công.
• Để chuyển bản thiết kế lưới ra thực địa, trước tiên ta chuyển một hướng trục (còn gọi là hướng gốc) ra thực địa. 

Phương pháp chuyển hướng gốc ra thực địa

Phương pháp thành lập lưới ô vuông xây dựng

Phương pháp trục:

• Phương pháp này các điểm của lưới được chuyển ra thực địa với độ chính xác đã định như sau: ở giữa khu vực xây dựng ta chuyển hai hướng gốc AB và AC vuông góc với nhau. Vì hai góc được chuyển ra với độ chính xác không cao nên có sai số. Đo lại góc này, ta sẽ xác định được độ lệch =900-đo. Từ đó hiệu chỉnh vị trí điểm B và C theo các số hiệu chỉnh sau:
• Đánh dấu trên thực địa vị trí mới của A và B. Dọc theo trục AB và AC ta đặt các khoảng cách bằng chiều dài lưới (bằng thước thép hoặc máy đo dài điện tử).
• Sau khi bố trí theo các hướng, tại các điểm cuối F, R, D, E tiến hành dựng các góc vuông và tiếp tục bố trí các điểm trên chu vi lưới. Như vậy ta đã bố trí được bốn vòng đa giác khung. Tiếp theo, trên hướng giữa các điểm tương ứng của bốn vòng đa giác, bố trí và đánh dấu điểm chêm dày bên trong lưới.
• Khi bố trí lưới có kích thước lớn khó đạt được độ chính xác cao, chỉ nên áp dụng trên khu vực có diện tích không lớn hoặc trong trường hợp độ chính xác của công tác bố trí không cao.

 Phương pháp hoàn nguyên:

• Đầu tiên ta bố trí lưới ô vuông theo bản thiết kế với độ chính xác 1:1000 – 1:2000 và đánh dấu lưới bằng mốc tạm thời. Sau đó thành lập các bậc lưới khống chế để xác định tọa độ chính xác các điểm của lưới tạm thời (gần đúng).
• Do lưới ô vuông được bố trí sơ bộ với độ chính xác không cao nên tọa độ của lưới sau bình sai sẽ khác so với tọa độ lưới thiết kế. So sánh tọa độ thực tế với tọa độ thiết kế ta sẽ xác định được các yếu tố hoàn nguyên về góc và chiều dài. Từ đó ta hoàn nguyên điểm về vị trí thiết kế. Sau đó ta thay thế các mốc tạm thời bằng các mốc bê tông chắc chắn.
• Trước khi đưa lưới vào sử dụng ta cần đo kiểm tra độ chính xác của công tác hoàn nguyên.
• Việc hoàn nguyên các điểm có thể không phải làm ngay trên cả mạng lưới, do đó khu vực nào xây dựng trước ta có sẽ hoàn nguyên trước, các phần khác sẽ hoàn nguyên sau. Cần lưu ý vì các điểm của lưới gần đúng được lưu giữ trên thực địa bằng các mốc tạm thời nên dễ bị hư hại, mất mát.

3. Xác đinh tọa độ của lưới ô vuông

• Để xác định tọa độ điểm lưới gần đúng theo phương pháp hoàn nguyên ta lập các bậc lưới khống chế để xác định tọa độ chính xác các điểm của lưới tạm thời. Số bậc lưới được xác định chủ yếu theo diện tích khu vực xây dựng, nếu khu vực lớn cần lập ba bậc lưới.
• Dọc theo chu vi lưới, đặt các đường chuyền cấp 1 có chiều dài cạnh bằng chiều dài cạnh lưới ô vuông, do số lượng cạnh đường chuyền lớn nên sai số trung phương phương vị các cạnh tích lũy nhanh dẫn đến dịch vị ngang sẽ lớn. Vì vậy, các đường chuền cấp 1 cần dựa vào các điểm tam giác, đa giác hoặc GPS hạng IV.
• Bên trong lưới chêm dày theo các phương pháp: đa giác, tam giác nhỏ, giao hội góc, cạnh hoặc tứ giác không đường chéo. 

4. Xác định độ cao các điểm lưới ô vuông

• Lưới khống chế độ cao trên khu vực xây dựng công trình với mục đích đo vẽ bản đồ tỷ lệ lớn, đảm bảo cho quy hoạch độ cao và bố trí công trình.
• Mạng lưới ô vuông đồng thời cũng là lưới khống chế độ cao để bố trí và đo vẽ hoàn công công trình
• Lưới khống chế độ cao thường được thành lập dưới dạng lưới độ cao hạng III, IV. Trên khu vực xây dựng lớn cần lập thêm các vòng thủy chuẩn hạng II.
• Để bảo đảm độ chính xác khống chế độ cao, các đường thủy chuẩn hạng III thường được đặt dọc theo chu vi lưới, hoặc thành các vòng khép kín theo trong khu vực nhỏ, sau đó chêm dày bằng thủy chuẩn hạng IV.
• Có thể tiến hành đo thủy chuẩn các đỉnh ô vuông của lưới theo cách đặt máy thủy chuẩn lần lượt ở tâm của các ô vuông và trong một trạm máy đo ngắm tới 4 đỉnh của lưới ô vuông.
• Đo cao thủy chuẩn lưới ô vuông phải được đo nối với hai điểm độ cao nhà nước để kiểm tra kết quả đo.

Các chỉ tiêu kỹ thuật cơ bản của lưới khống chế độ cao ở khu vực thành phố và khu công nghiệp