Cơ sở toán học của bản đồ địa hình

Việc thành lập bản đồ địa hình phải tuân thủ theo các cơ sở cũng như các quy phạm cho từ trước để đảm bảo đủ nội dung cần thiết của  cơ sở tóa học cần  có của bản đồ. Bản đồ địa hình bao gồm các yếu tố: tỷ lệ, hệ thống toạ độ, phép chiếu, sự phân mảnh.

a. Hệ thống tỷ lệ

Theo quy phạm bản đồ địa hình trước năm 2000, nước ta dùng dãy tỷ lệ như hầu hết các nước khác trên thế giới, gồm các tỷ lệ: 1:2000, 1:5000, 1:25.000, 1:50.000 và 1:100.000. Sau năm 2000, hệ thống tỷ lệ bản đồ địa hình nước ta theo quy phạm mới còn có thêm các tỷ lệ: 1:500 và 1:1000.

b. Hệ thống toạ độ và phép chiếu

Từ tháng 7 năm 2000, Tổng cục Địa chính đã công bố và đưa vào sử dụng hệ quy chiếu và hệ toạ độ quốc gia VN-2000 được áp dụng thống nhất để xây dựng hệ thống bản đồ địa hình và áp dụng trong việc triển khai các dự án (hoặc luận chứng kinh tế kỹ thuật) về đo vẽ bản đồ địa hình với lưới chiếu toạ độ phẳng cơ bản là lưới chiếu hình trụ ngang đồng góc UTM quốc tế cùng với hệ thống  độ cao được xác định bằng máy thủy chuẩn độ chính xác cao  . Lưới chiếu bản đồ được quy định như sau:

– Sử dụng lưới chiếu hình nón đồng góc với 2 vĩ tuyến chuẩn 11o và 21o để thể hiện các bản đồ địa hình cơ bản ở tỷ lệ 1:1.000.000. 

– Sử dụng lưới chiếu hình trụ ngang đồng góc với múi chiếu 6o có hệ số điều chỉnh tỷ lệ biến dạng chiều dài k0 = 0,9996 để thể hiện các bản đồ địa hình cơ bản tỷ lệ từ 1:500.000 đến 1:25.000.

– Sử dụng lưới chiếu hình trụ ngang đồng góc với múi chiếu 3o có hệ số điều chỉnh tỷ lệ biến dạng chiều dài k0 = 0,9999 để thể hiện các bản đồ địa hình cơ bản tỷ lệ từ 1:10.000 đến 1:2.000.

c. Sự phân mảnh

Để tiện sử dụng các bản đồ địa hình người ta phải thiết lập hệ thống phân mảnh và danh pháp chặt chẽ, trên cơ sở phân mảnh và danh pháp của bản đồ tỷ lệ 1:100.000. Trong phép chiếu của bản đồ địa hình, các kinh tuyến và vĩ tuyến được biểu thị thành đường cong, nhưng độ cong của các kinh tuyến rất nhỏ, do đó trên tất cả các bản đồ địa hình đều thể hiện thành đường thẳng. Các đường vĩ tuyến trên các bản đồ tỷ lệ lớn hơn hoặc bằng 1:50.000 được thể hiện như những đường thẳng còn trên các bản đồ tỷ lệ nhỏ hơn hoặc bằng 1:100.000 được thể hiện là đường cong